Stress response

Het nut van een acute stress reactie bij levensgevaar

Voor de jaren dertig van de twintigste eeuw was er geen stress! Stress werd voor de tweede wereldoorlog uitgevonden door Janos Selye,een in 1907 in het Oostenrijkse keizerrijk geboren arts. Na zijn opleiding tot dokter te Praag trok hij naar de John Hopkins universiteit in Maryland, vervolgens werkte hij in Montreal in de McGill universiteit. In Canada deed hij proeven op ratten: hij spoot die dieren in met pancreas extract. Vele dieren ontwikkelden maagzweren...ook de controlegroep, die gewoon zoutwater ingespoten kreeg. Janos was vrij onhandig en zaaide terreur bij de dieren.

Gelukkig was Selye een betere denker dan een experimentator; hij besloot het niet specifieke antwoord van zijn “mishandeling” een aan stress gerelateerde reactie te noemen, waarbij het woord “stress” stamt uit de torsieleer van metalen.

Bijna een eeuw later weten wij dat de stress response een aangepaste reactie is op plots gevaar.

Een voorbeeld:

Enkele miljoenen jaren geleden hangt een groepje mens?apen? (in ieder geval onze voorouders) rond in de savanne in Afrika. Zij eten wat, zij vlooien elkaar, zij suffen in het zonnetje. Alles is rustig, het lichaam is in rust, de vertering gaat zijn gangetje, het hart klopt rustig, het lichaam rust, verteert en herstelt.

Plots ziet de groep een jachtluipaard. Paniek! Acuut levensgevaar! Actie moet ondernomen worden. Bij elk dier wordt energie vrijgemaakt: suiker en vet wordt in de bloedbaan gedeponeerd, deze energie wordt met krachtige hartslagen naar de spieren getransporteerd. De spieren spannen zich op, de hersenen werken op volle toeren om een uitweg te zoeken. Energie rovende processen zonder onmiddellijk nut worden lamgelegd: verteer morgen verder...als je nog leeft, denk niet aan seks of herstel, maar redt je vege lijf! Dit is een goede strategie in plotse, levensbedreigende situaties. Dit stramien is efficiënt in primitieve omstandigheden bij fysiek gevaar, maar veel minder goed wanneer hetzelfde antwoord geformuleerd wordt voor repetitieve psychische belasting.

De stress response is dus altijd dezelfde, door het orthosympatische zenuwstelsel gestuurde reactie en is in de natuur nuttig om op korte termijn een fysiek gevaar te bestrijden

Stress is niet altijd slecht: hier klikken voor verdere uitleg

Mogelijke gevolgen van langdurige stress: klik hier

Eén belangrijke fout maakte Selye: wanneer de stress te lang duurde, volgde de uitputtingsfase waarin de hoeveelheid stresshormonen (noradrenaline en corticoïden) zou verminderen. Dit werd nooit bevestigd, wel treden er na verloop van tijd veranderingen op in het organisme ten gevolge van het uitstellen van de nodige herstellingen aan het lichaam onder invloed van de stresshormonen. Nog steeds zijn er mensen  -zelfs therapeuten- die niet voldoende geïnformeerd zijn en nog altijd spreken over de -niet bestaande- uitputting van de bijnier. De bijnier wordt niet uitgeput, het lichaam wordt uitgeput door een blijvend hyperactieve bijnier!